Yavru sahibi olmak
istiyorsanız çiftleşme tarihini kaydetmek önemlidir, böylece doğumun olacağı
tarih hesaplanabilir. Bir kedi ya da köpeğin hamileliğinin ortalama süresi
57-67 gündür. Kedi ya da köpeğiniz 57 günden önce doğuma başlarsa yavrular
hayatta kalmak için çok zayıf olacaklardır. Bununla birlikte gebelik süresi 67
günden daha uzun sürerse kontrol ettirmek için veterinerinize başvurmalısınız.
Hamilelik belirtileri
şunlardır:
– Hamileliğin ikinci yarısı boyunca
% 40 oranında bir ağırlık artışı olur,
– Meme başları, 28. güne
kadar büyür ve kendini belli etmeye başlar,
– Meme bezleri, yaklaşık 35
günden sonra gelişmeye başlar ve süt doğumdan bir iki hafta önce memelerden
gelmeye başlayabilir.
– 30-35. günden sonra
vulvadan mukus akıntısı olabilir. Gebeliğin 20.-30. günü arasında anne fazla
kilolu, sinirli veya gergin değilse yavruları palpe ederek gebeliği teyit etmek
mümkündür, bununla birlikte elle yoklama düşüğe neden olabileceğinden en iyisi
ultrason muayenesi için veteriner muayenesine götürmek en doğru yol olacaktır.
Mevcut yavruların sayısı ultrason yoluyla yaklaşık olarak belirlenebilirse de,
tüm yavruları tam olarak tespit etmek her zaman mümkün değildir.
Beslenme
Hamile veya emzikli bir
annenin beslenmesi dengeli ve eksiksiz bir diyet gerektirir. Gebeliğin beşinci
haftasını aşan bir annenin beslenmesinde kullanılan mama miktarı haftada % 10
artmalı ve eğer günde bir öğün veriliyorsa iki öğüne çıkarılmalıdır. Doğumdan
sonra ise mama kabında sürekli mama bulundurulmalı ve istediği kadar yemesine
müsaade edilmelidir. Aslında emziren anneler, enerji ve kalsiyum bakımından
daha zengin gıdalarla beslenmelidir. Özellikle yavru sayısı fazla olan
annelerin beslenmesinde bu hususa özellikle dikkat edilmelidir.
Bu amaçla, kalsiyum
açısından zenginleştirilmiş özel mamalar verilebileceği gibi, normal
beslenmesine ek olarak kalsiyumca çok zengin olan bazı peynirler tuzsuz olmak
şartıyla (kaşar vb.) annenin kilosuna göre günde 100gr ile 300gr arasında
rendelenmiş olarak verilebilir. Yine gebelik ve doğum sonrası annenin kilosuna
göre uygun miktarda yoğurt beslenme rejimine ilave edilmelidir.
Parazit kontrolü ve mücadelesi
Anne, yavruları için bulaşma
kaynağı olduğundan, gebelik (gebeliğin 42. gününden sonra) ve laktasyon boyunca
düzenli olarak parazit mücadelesi yapılmalıdır. Anneden yavrulara, plasenta,
süt ya da dışkı yoluyla paraziter bulaşma olması çok kolaydır. Eğer bulaşma
olursa yavruların gelişmesi olumsuz yönde etkilenecektir.
Doğum
Doğumun başlayacağına dair en
güvenilir bulgu, doğumdan yaklaşık 24 saat önce çekirdek vücut sıcaklığında 1
°C düşüş olmasıdır. Genelde süt, doğum gerçekleşene kadar üretilmez. Ama bazı
hayvanlarda doğum gerçekleşmeden önce memeden süt gelebilir.
Doğum üç aşamaya ayrılabilir:
Aşama 1: Uterus
kasılmalarının başlaması ile başlar. Anne kendine yuva yapar, huzursuzdur,
titreme, iştahsızlık ve kusma görülebilir. Vulva şişmiş, yumuşamış ve net bir
mukus akıntısı vardır. Bahsedilen tüm işaretler, ilk aşamada gittikçe daha
şiddetli ve devamlı hale gelir. Ortalama olarak bu aşama 6-12 saat arasında
sürer, ancak kasılmaların 24 saate kadar uzaması ve doğumun gerçekleşmemesi
normal olmayabilir. Bu aşamada mutlaka veteriner kontrolü yapılmalıdır.
Aşama 2: Bu, aşama
1,5 ila 4 saat arasında sürer. Başlangıçta yavrudan önce su kesesi görünür.
Sonra su kesesi patlar ve ilk yavru görünür. Serviksin (rahim ağzı) tam
genişlemesi ile ilk yavrunun servikal kanala girişi başlar, ilk yavrunun doğumu
sırasında belirgin karın kasılmaları olacaktır. Yavruların çoğunluğu yavru
zarlarından temiz doğar. Fakat bazen yavru zarları ile kaplı olabileceği
ve bu zarlar nedeniyle nefes alamayıp boğulabileceği göz önünde tutulmalıdır.
Böyle bir durumda yardımcı olunmalıdır. Bu aşamanın sonunda doğum sıvıları, aralıklı
olarak akıntı halinde gelecek ve anne tekrar tekrar kendini temizleyecektir.
Aşama 3: Anne genellikle
doğum sonrası, 10 dakika ila 3 saat arasında yavruları ile beraber kalır. Doğum
sonrası genellikle her yavrudan sonra yavru zarları yırtılır ve göbek kordonunu
ısırılarak koparılır, anne tarafından yenilir. Eğer anne bu zar ve kalıntıları
yememiş ise alıp temizlemek gerekir. Daha sonra anne yavrularını şiddetle
yalar, kurutur, ısıtır ve canlandırır. Bu aşamadan sonra anne yatar, solunumu
yavaşlar ve derinleşir dinlenmeye geçer. Anne sessiz ortamda tutulmalı ve
içmesi için ılık su verilmelidir. Bu aşamada katı yiyecek verilmemelidir. En
azından dinlenme aşaması sona erene kadar sıvı gıda dışında gıdalar
verilmemelidir. 3. Aşamanın da sona ermesini takip eden sonraki günde anne ve
yavrular veteriner tarafından kontrol edilir.
Veteriner çağırma zamanı
Eğer doğum normal
ilerliyorsa, anne tüm yavruları doğuruncaya kadar rahat bırakılmalı ve daha
sonra yavrularını emzirmesi sağlanmalıdır.
Eğer aşağıdaki durumlar ile
karşılaşırsanız mutlaka veteriner hekime başvurmalısınız:
– Doğum başlangıcından bu
yana 2 saatten fazla bir süre geçti ve yavrular doğmadıysa,
– Doğan bir yavru ölü
ve/veya siyahlaşmış-morarmış ise,
– Yavruların rahimden çıkışı
arasında 2 saatten fazla zaman varsa ve anne hala kasılıyorsa,
– Su kesesi patlamasına
rağmen 1-2 saat içinde yavruların doğumu olmamışsa,
– Yavru doğum kanalında
takılmış ve anne 15 dakika içinde yavruyu çıkaramamışsa,
– Herhangi bir yavru
doğumdan 3 saat sonra hala anne tarafından emzirilmemişse,
Mutlaka bir veteriner hekim
tarafından tamamlayıcı tedavi uygulanmalıdır.
Her şeyin iyi olduğundan
emin olmak için ilk haftalarda anne ve yavruları yakından gözlemlemek önemlidir
ve annenin yavrularda yetecek kadar sütü olup olmadığı takip edilmelidir. İlk 2
hafta boyunca yavrular mümkün olduğunca az ele alınmalıdır. Yavrular her gün
vücut ağırlığının yaklaşık % 10’u kadar kilo almalıdır.
Eklampsi (Süt humması)
Bu, bazı anneleri, özellikle
büyük ve çok sayıda yavruları olan küçük köpekleri etkileyen bir durumdur.
Genellikle annenin süt üretiminin en çok olduğu ilk üç haftalık dönemde oluşur.
Annenin kan kalsiyum seviyesinin düşmesinden dolayı şekillenir. Belirtileri
genellikle aşırı hızlı nefes alma, huzursuzluk, seğirme ve titremedir.
Bu bir ACİL DURUM dur. Eğer
annenin bu semptomları gösterdiğinden şüpheleniyorsanız, en kısa sürede
veteriner hekiminize ulaşınız.
Derhal tedavi edilmezse
ölümle sonuçlanabilir. Bu durumu önlemek için annenin dengeli bir diyetle
beslendiğinden emin olunuz. D vitamini ve hekiminizin önereceği kalsiyum
takviyelerini kullanarak gıdalardakine ek kalsiyum verebilirsiniz.
Mastitis (meme bezinin
enfeksiyonu)
Enfeksiyon bulguları için
anne hayvanınızın memelerini inceleyin. Ağrılı, kırmızı, sert, şişmiş ya da alışılmadık
bir akıntı olması durumunda, veteriner hekiminize danışın. Mastitisin
ilerlemesi durumunda hastalıklı memeden emecek olan yavrularda hasta olacaktır.
Ayrıca tedavi edilmeyen mastitis nedeniyle annenin genel durumu bozulup sütü de
çekilebilir. Bu durum yavruların aç kalmasına ve hatta fark edilmezse ölümüne
yol açabilir.
Beslenme
Büyük ırk anne köpekler için
katı yiyeceklere geçiş yaklaşık 3 hafta ve küçük ırklar için yaklaşık 4 hafta
sürebilir. Bu aşamada besleyici ve dengeli kuru mama (2 kısım kaliteli köpek
maması 1 kısım suya seyreltilir) yumuşatılarak sığ ve geniş ağızlı bir kapta
verilebilir. Yavru köpekler 6-8 haftalık olana kadar anneye verilen mamanın,
mama su oranını, tamamen susuz kalana kadar yavaşça düşürülmelidir.
İlaveten, temiz ve tatlı su
daima annenin kolayca ulaşabileceği bir yerde sürekli olarak bulunmalıdır.
Emziren anneler düzenli aralıklarla günde 3 kez beslenmelidirler (15-20 dakika
da beslenme bitmeli ve anne yavruları ile beraber yatabilmelidir). Yavrular 4-6
aylık yaşlarına gelene kadar (dev köpekler için 9 ay) anne sütü ve ilaveten
kaliteli yavru maması ile günde 3 kez beslenebilirler, daha sonra günde iki kez
beslenmeye geçilir. Anne ve yavruların sağlık kontrolü iki haftadan itibaren,
12 haftalık oluncaya kadar her iki haftada bir uzman bir veteriner hekim
tarafından yapılmalıdır. Yavrular sağlık kontrolü sonrasında yaklaşık 6-8
haftalıkken aşılanmalıdır. Ayrıca sağlık takibi ve kimliklendirme amacıyla 6-8
haftalıkken mikrochip uygulaması yapılmalıdır.
Tüm okuyucularımıza ve evcil
dostlarına sağlıklı ve mutlu günler dilerim. Sevgiyle kalın.
